LEHEN HERRIAK - EUSKALDUNEI BURUZKO IKERKETA LANAK

2019ko Urriaren 18a, Ostirala - 00:00

Izena emateko epea itxita

Dennis Stanford. ATLANTIAR BILTZARRA 2015. Jauregizarrea. Arraiotz.

Parsons Island. Chesapeake Bay. Maryland. AEB.

Euskal Aterpea, Bruce
Bradleyren
informazioan
oinarriturik.

Solutre aldi amerikarra.
Cinmarko
labana.
22.760+ 90
RCYBP.

Euskal Solutre aldiko
harri landua.

Clovis hedapen kronologikoa Ipar Amerikako ekialdeko
kostaldetik Mendebalderantz. 13.000 BP.

2019ko Urriaren 18a Ostirala
BILTZARRAREN HASIERA
Dennis Stanforden Oroimenez.
08:00
Akreditazioak jasotzea.
08:30
Biltzarraren Hasiera.
Xabi Otero.
Jauzarrea.
Biltzarraren edukia.
08:40
Mixel Etxekopar.
Mendiko soinuak.
09:00
Margaret Jodry dokt.
Dennis Stanforden Oroimenez.
Antropologoa. Arkeologoa. Antropologia saileko zuzendaria. Paleoindiar eta Paleoekologiako
programa. Historia Naturalaren Museo Nazionala.
Smithsonian Institution. Washington. AEB.
Dennis Stanford, bizitza osoan bizia aztergai.
09:30
Bruce Bradley dokt.
Arkeologoa. Irakasle emeritua, Arkeologia Saila,
Exeterko Unibertsitatea, Erresuma Batua.
Smithsonian Institution. Historia Naturalaren
Museo Nazionalari elkartutako ikerlaria.
Augustana Unibertsitateko atxikia, Sioux Falls.
Ikasketa Nazionalaren Institutu Nazionaleko
fakultateari atxikia. Bangalore, India.
Euskal Aterpeko jendea Ipar Amerikan,
Azken Izotzaldi Nagusian.
10:00
Ordu erdiko atsedenaldia.

Ezkerrean, Texas estatuaren kokapena, Ipar
Amerikako mapan adierazia, Mexikoko
Golkoaren aurrean.

Eskuinean,
Clovis punta bat.
Smithsonian Institution.

Gault gunearen kokapena, Edwards
Goi-ordokiaren eta Blackland Prairies
eremuaren artean.

Texas estatuko bandera.

Itsasoan, berdez,
duela 13.000 urte
lehorra zena.

Azpian. Ontziaren planoa.
Groenlandiako Umiak ontzi bat. XIX. eta XX. mendeak.

Azpian. Ontzi baten planoa,
Groenlandiako Umiak bezalakoa. Gaulteko harri batean
irudikatua. Azpiko argazkian ageri dena.

Azpian. Gainean dagoen ontziaren planoa, Gaulteko harri baten azal
lauan grabatua, duela 13.000 urtekoa.

Gaulteko harriak; ontzien grabatuak
ebakien bidez eginak daude.

10:30
Michael Collins dokt.
Arkeologoa.
Gaulteko indusketa
zuzendaria, Texas. Aditua
Ipar, Erdialdeko eta Hego
Amerikako harri teknologian eta
historiaurreko bildumetan, bai eta
Ekialde Hurbileko eta Europako
Hego-mendebaldekoetan ere.
Irakasle ikerlaria Texasko San Marcos
Estatu Unibertsitatean. AEB.

Clovis kultura eta Gaulteko arkeologia gunea.
11:00
Xabi Otero.
Argazkilaria. Diseinatzaile grafikoa.
Argitaratzailea.
JAUZARREAko Zuzendaria.
Nazioarteko ikerlarien ATLANTIAR
sare-proiektuaren koordinatzailea.
Jauzarrea Euskal Jakintza Aztertu
eta Zabaltzeko Bidea.
Arraiotz (Baztan). Nafarroa.
Euskal Herria.

Gaulteko (Texas) harri grabatuak
interpretatzeko proposamena.
Itsasontzien lehen irudiak Amerikan,
duela 13.000 urtekoak.

San Laurendiren
ibai-arroa:
lurralde hartan,
Iroquoian herria,
Iroquois-en Liga eta
Huron-Wendatarren
Konfederazioaren
Huronia zeuden.

San Laurendi
ibai-arroko
Lehen Nazioen
ikur adierazgarriak.

Huroniako lurraldea. Ontario. Kanada.

Sugearen / Herensugearen
Erdi Aroko irudikapena.

Herensugearen
Erdi Aroko irudia
Tebasko gazteluko
zeramika-mosaiko
batean, Nafarroan.

11:30
Margaret Jodry dokt.
Antropologoa. Arkeologoa.
Paleoindiar eta Paleoekologiako laborategia.
Historia Naturalaren Museo Nazionala.
Smithsonian Institution. Washington.
Cinmarreko itsas azpiko indusketa,
eta Parsons Uharteko aztarnategia.
12:00
Ordu erdiko atsedenaldia.
12:30
Ron F. Williamson dokt.
Antropologoa. Arkeologoa.
Aintzira Handietako Herri
Indigenen Historia eta Arkeologia.
Archaeological Services Inc.
Toronto. Ontario. Kanada.
Louis Lesage dokt.
Biologoa. Huron-Wendat nazioa.
Huron-Wendat Lehen Herria.
Wendake, Quebec. Kanada.

Wendat herria eta San Laurendi
ibaiaren arroa. Datu berriak
Wendat herriaren ibilbideak,
merkataritza eta sorlekua ulertzeko.

13:00
Lionel Sims dokt.
Antropologoa.
Zuzenbide eta Gizarte Zientzia Eskola (LSS).
Londres Ekialdeko Unibertsitatea. Ingalaterra.
Mitoak Ekialdetik Mendebaldera,
Atlantikoan barrena. Euskal Herriko
arkeologia eta arkeo-astronomia
barnebilduz, Herensuge euskal mitoan
oinarrituta.

Iratiko Oihaneko pagadi-izeidia,
Nafarroa. Sekulako oihan-masa
Euskal Pirinioetan.
R1b-L278 leinuaren aztarna
identifikatuetako bat Pirinioetan
aurkitu zen; beste bat Alpeetan, eta,
beste bat, Altain. Leinu horren jatorria duela 23.000 urtekoa da Europan. Bertan, iraungia dago duela 7.000 urtetik hona,
egun ezagutzen diren datuen arabera. Bi lagin dokumentaturik daude Hego Amerikan.

Ipar Amerikako Ipar-ekialdeko Lehen Nazioen
egungo lurralde-muga ezagunak.

Euskal Herriak Europan duen kokapena.
Lurralde horretan Euskal Mitogenoma Modernoari
buruzko azterlana eginen da.

13:30
Stephen Oppenheimer dokt.
Ikasketa esparru nagusia:
Historiaurreko migrazioen
berreraikuntza hainbat
diziplinatatik.
Gizarte eta Kultur
Antropologiaren Institutua.
Oxfordeko Unibertsitatea.
Ingalaterra.

Egun Amerikan diren
antzinako europar leinu
iraungiak.
14:00
Atsedenaldia bazkaltzeko. Ordubetea.
Diametro 200 jatetxeak, Oronan.
15:00
Maria Pala dokt.
Genetista. Biologia molekularreko irakasle titularra.
Huddersfieldeko Unibertsitatea. Ingalaterra.
Ipar Amerikako Ipar Ekialdeko Lehen Nazioen
ikerketa genetikorako proiektua.
Emaitzen aurrerapena.
15:30
Martin Richards dokt.
Genetista. Irakaslea.
Zientzia Biologikoetako Saileko
zuzendaria.
Zientzia Aplikatuen Eskola.
Arkeogenetika eta Eboluzio Zentroa.
Huddersfieldeko Unibertsitatea. Ingalaterra.
Euskal Historia Genetikoaren Proiektua,
Euskal Mitogenoma Modernoa.

Inuit Inuktituk karakteretan.

Labradorko inuit moldeko kayak baten
eredua-eskalan. Jauzarrean bilduma.

Petit Mécatinako
euskal-inuit kokalekua.
Iparraldeko Behe Kostaldea.
San Laurendi golkoa.

Mi’kmaw izarra.

Mi’kmaw saskia, urki-azalez eta
arantzurde-arantzez egina.
Lunenburg County, Eskozia Berria.
Jauzarrean bilduma.

Mi’kma’ki lurralde “ez utziak”, eta
zazpi barrutiak: KESPE’K, SIKNIKTUK,
EPEKWITK AQ PIKTUK, KESPUKWITK,
SIPEKNE’KATIK, ESKIKEWA’KIK eta
UNAMA’KIK AQ KTAQMKUK.

16:00
William Fitzhugh dokt.
Arkeologoa. Antropologoa.
Artikoa Aztertzeko Zentroko Zuzendaria.
Arkeologia kontserbatzailea.
Historia Naturalaren Museo Nazionala. Washington D.C.
Antropologia Saila. Smithsonian Institution. Washington. AEB.
Euskaldunak eta Inuitak batera lanean Iparraldeko
Behe Kostaldean (Quebec). San Laurendi golkoa.
16:30
Ordu erdiko atsedenaldia.
17:00
Stephen Augustine.
Etnohistorialaria, ahozko historian aditua. Gai Indigenetarako Lehendakariordea eta Unama'ki
Collegeko zuzendaria. Oinordetzazko buruzagia Mi’kmaq Grand Councilean. Aholkulari aditua
Giza Eskubideen Kanadako Batzordean, Kanadako Auzitegi Federalean,
Egiaren eta Berradiskidetzearen Batzordean, Kanadako Liburutegi eta
Artxiboetan, National Gallery of Canadan.
Cape Breton Unibertsitatea, Sydney, Eskozia Berria, Kanada. Antzinako Mi’kma’ki lurraldea.
Jakintza Indigenaren zabalkundea unibertsitateetan.
Unama’ki Proiektua, Jauzarrearekin batera abiarazia.

Louisbourgeko Gotorlekuaren Leku Historikoa. Mi’kmak Nazioaren Unama’ki lurraldea
(Cap Breton uhartea), Eskozia Berria, Kanada.

Mirari Loyarte XVIII. mendeko jantziarekin, Claude Iruretagoyenak diseinatua eta egina.
Jauzarrearen Louisbourgeko Euskal Programarako egina. Jauzarrean bilduma.

Matrikulturalismoa Munduan erakusketa.
Yunnan Nationalities Museoa, Kunming, Yunnan. Txina.

Pedarra
Jauzarrean
bilduma.

Argazkiak © Xabi Otero. Diseinua eta Infografia © Txoria Errekan-Jauzarrea 2019.

17:30
Eddy Kennedy.
Edukiak hedatzeko eta Bisitariaren Esperientziaren Programako zuzendaria.
Louisbourg Gotorlekuaren Leku Historiko Nazionala.
Parks Canada. Eskozia Berria, Kanada.
Euskaldunak Louisbourgen. Haiek Île Royaleko hiri kolonial frantsesaren kokalekuan egindako ekarpenen interpretazioa. Euskal Programa Jauzarrearekin eta CBUrekin batera Louisbourgen.
18:00
Xarles Videgain dokt.
Hizkuntzalaria. Euskaltzaindiko lehendakariordea, IKER RUMR 5478
ikerlaria. Euskal Herriko Atlaseko Zuzendari Tekniko Hizkuntzalaria
CNRS: 2010, Euskal Hizkeren Atlas Linguistikoa.
Paue Baionako eta Aturri aldeko Herrietako Unibertsitatea, Baionan. Lapurdi. Euskal Herria.
Le Dauphin ontzia eta euskarazko gutunak (Baiona-Louisbourg, 1757).
Euskaldun kopuru nabarmena Louisburgen, XVIII. mendean.
18:30
Idoia Arana-Beobide.
Museologoa. Diziplina-arteko Ikasketak (Erdi Aroa eta Erlijioa). Douglas
Cardinal Architect, Inc. erakundeko Zuzendari Orokorra. INTERC
(Kulturarekiko Ikerketa, Hezkuntza eta Prestakuntzarako Nazioarteko
Sarea) eta GMRN (Emekultura Ikerketarako Mundu Sarea) erakundeetako
Zuzendari Sortzailea.
Carletongo Unibertsitatea, Ottawa. Kanada.
Munduko Hamabi herri Matrikultural Kunmingo erakusketan,(Kunming
昆明 hiria,Txina). Asante (Ghana), Euskaldunak (Euskal Herria), Batwa
eta Mbuti (Kongo), Huaorani (Ekuador), Ki Khun U Hynñiewtrep (India),
Ju/‘hoansi (Afrikako hego-mendebaldea), Urang Minang (Indonesia), Na
(Mósuō 摩梭) (Txina), Naabeehó (Navaho),
Ahtna (Athabaskan) eta Yakutsk Tinglit (AEB).
19:00
Itxiera. Maite Itoizek agurra joko du harparekin Dennis Stanford jaunaren omenez, Irune Loyartek dantzatua.
Maite Itoiz & John Kelly.
Aldi bereko itzulpena: euskara, gaztelania eta ingelesa.
Argibidea:
www.jauzarrea.com
jauzarrea@gmail.com

JAUZARREA, 15 urte lanean

2004an, Jauzarrearen sorrera ernamuindu zen. 2009an, gure kultur funtsak bideari ekin zion, jendeari erabat zabalik. Orduz geroztik, nazioarteko 6 biltzar eta 140tik gora hitzaldi antolatu ditugu Euskal Herrian, bai eta AEBn eta Kanadan, Quebecen, eta Mi’kma’ki lurraldean ere. Sare bat osatu dugu mundu zabaleko 220 ikerlarirekin. 30 naziotakoak dira; 77 unibertsitate, museo eta beste zientzia-erakunde batzuetakoak, hain zuzen.

Ikerlari haien guztien lanak zuzenean ezagutu nahi ditugu, bitartekaririk gabe, eta aldi berean, gure kultura erakutsi, ikuspegi hurbila eta lehen eskukoa izan dezaten. Gehienek gure herrialdean bertan ezagutu dute gure kultura. Izan ere, hona etortzera gonbidatzen ditugu, gure artera, eta horri esker, gehienek lehen aldiz ezagutu dute euskaldunon herria.

Gurekin dauden bitartean, denok eztabaida-saio interesgarrietan aritzen gara, oso egokiak ikuspuntuak argitzeko, eta zenbaitetan, jarrerak aldatzeko. Auzolan hori oso ona da elkarrekiko konfiantza izateko. Hasieratik beretik, helburua oso argi izan dugu: euskal kultura mundu zabalean are gehiago aztertu eta zabaltzea.

Horretan dihardugu, informazio hori sortzen ari gara, gizakiaren ezagutza oinarri harturik, gure iragana berreskuratuta, hasierara berera iristeko ahaleginean –Afrikan abiarazitako bidean atzera egitea–, milaka urteko bidaiaren kontakizuna berreraikitzeko. Bide horretan aitzina eta, munduko gainerako herriekiko harremanaren bidez, gehiago dakigu bai gure kulturaz bai gure hizkuntzaz.

Oraindik ere badugu zer ikasi, baina bidean aurrera goaz, eta 15 urteko lanaren ondotik, egoki iritzi diogu proiektu batzuk jendaurrean erakusteari. Jauzarrea, izan ere, laguntzailea da ekimen horietako batzuetan; beste batzuetan, berriz, buru-belarri ari da parte hartzen, eta beste batzuk, finean, zuzenean sortu ditugu gure erakundean. Biltzar hau, beraz, horren guztiaren erakusgarria da.

Hainbat jakintza-arlo ari dira batera elkarreragiten sortu dugun dinamika horretan, aurrerapausoak emanda, Solutre aldiko Irtenbidera ebidentzia berriak ekarrita, Jauzarrearen barnetik beretik zuzeneko ekarpenak eginda, proposamen berriak plazaratuta. Horrela, genetika arloko azterlan bat sustatu dugu Ipar Amerikako ipar-ekialdeko Lehen Nazioei buruz, 2009an abiarazia.

Bestalde, euskal genetikari buruzko proiektu bati helduko diogu, Jauzarreak sustatua eta finantzatua, arkeogenetikaren arloan ari den Huddersfieldeko Unibertsitateko talde entzutetsu batekin, Ingalaterran.

Euskal kulturari buruzko programa bat sortu dugu Parks Canada eta Cape Breton University erakundeentzat, Louisbourgeko Gotorlekuan abiatua, Eskozia Berrian, Kanadan, Mi’kmaq herriaren antzinako lurraldean.

Halaber, munduko emekulturari buruzko erakusketa batean parte hartuko dugu, INTERC erakundeak sustatua (Kulturarekiko Prestakuntza, Hezkuntza eta Ikerkuntzarako Nazioarteko sarea), Kunming hiriko Yunnan Nationalities Museum Museoan, Txinan.

Bestelako elkarlan bideak ere zabalik daude etorkizunerako, Washingtongo Smithsonian Institution erakundearekin (AEB), adibidez. Bestelako erakundeekin ere bai, hala nola Texaseko Estatu Unibertsitatearekin.

Ongi etorri Jauzarreara.